De meeste mensen vinden vrijheid belangrijk. Als je in je vrijheid wordt belemmerd, heb je het gevoel dat je wordt geleefd. Je raakt gefrustreerd, omdat je je talenten onvolledig kunt ontplooien. Een gebrek aan autonomie maakt mensen opstandig. Er zijn 7 dimensies van vrijheid die het gemakkelijker voor je maken om je doelen te realiseren. In dit artikel vertel ik alles over de tweede dimensie: ken je worst case scenario’s en heb een plan! Wees niet bang om keuzes te maken die je meer vrijheid geven. Angst voor vrijheid bestaat echt.
De eerste dimensie gemist? Lees hier over je persoonlijke vrijheid en hoe je je leven versimpeld.
Wat is angst voor vrijheid?
Angst voor vrijheid is NIET voor je dromen kiezen omdat je de risico’s te groot vindt. Ookal zijn die risico’s te analyseren en verminderen. Denk bijvoorbeeld aan het NIET kiezen voor het ondernemerschap en in vaste dienst blijven omdat je dan een stabiel salaris krijgt en je gezin kan onderhouden. Je wilt je partner niet teleurstellen of het risico nemen op een faillissement. Ondertussen wordt jij steeds ongelukkiger en voelt het alsof je vast zit. Je hebt een keuze gemaakt en daarmee niet voor je eigen vrijheid gekozen. Een keuze gebaseerd op angst. Dat is angst voor vrijheid.
Neem de angst voor vrijheid weg en ga vrijer door het leven.
Over risico’s in ons leven kunnen we ons soms grote zorgen maken. In plaats eindeloos te piekeren, kun je ook nadenken over wat je zou doen als het ultieme rampscenario zich voordoet, bijvoorbeeld door de inzet van je talenten. Het hebben van een plan zal je een stuk vrijer door het leven laten gaan.
Voorbeeld: Mark neemt na lang wikken en wegen ontslag als programmeur bij een groot telecombedrijf. Hij wil zich fulltime wijden aan het ontwerpen van speelgoedrobots om kinderen op een speelse manier te leren programmeren. Hij vindt een bedrijf dat de robots kan produceren en investeert 20.000 Euro. Dan slaat de angst hem om het hart: wat als niemand op mijn robots zit te wachten? Dan zou ik failliet gaan. Ik heb geen recht op een uitkering en vind misschien ook niet een-twee-drie een nieuwe baan. Ik zou mijn huur niet meer kunnen betalen en op straat belanden. Als zwerver zou mijn hele bestaan draaien om de vraag hoe ik aan eten en een slaapplaats kom. Mijn leven zou dan zinloos zijn.
Het leven bestaat uit risico’s en veel mensen piekeren over wat er allemaal mis kan gaan in hun leven. Jij waarschijnlijk ook. Of ben jij een van die geluksvogels die zich nooit ergens zorgen over maakt? Lees dan toch verder. Het is namelijk goed om na te denken over wat er allemaal mis kan gaan bij wat je onderneemt. Door risico’s in kaart te brengen, creëer je overzicht. Je krijgt inzicht in de mogelijke gevolgen van je acties en kunt een zogenaamd “plan Z” ontwikkelen voor als het misgaat. Wanneer je goed voorbereid bent, heb je niet het gevoel dat alles bij het minste of geringste in elkaar zal storten. Je hebt iets om op terug te vallen en durft je daardoor vrijer te bewegen. Dit vergroot juist de kans dat je handelingen een positieve uitkomst hebben.
Drie tips om je voor te bereiden op rampen in je privéleven
1. “Angst is een slechte raadgever,” zo wil het gezegde. Maar door je angsten te kennen, kun je ook voorzorgsmaatregelen nemen waardoor je je veilig voelt. Er zijn vijf categorieën angst:
- De angst om te falen, zoals bijvoorbeeld bij het starten als ondernemer
- Angst voor strijd en worstelingen: niet genoeg geld verdienen om te kunnen leven, te maken krijgen met vijandigheid van werknemers bij een reorganisatie
- De angst om opgebrand te raken. Bijvoorbeeld niet genoeg vrije tijd meer hebben als je promotie maakt
- De angst om teleur te stellen, zoals niet van baan durven veranderen, omdat je ouders zo trots zijn op het werk dat je nu doet
- De angst om te verliezen wat je dierbaar is: je kinderen kunnen verongelukken, je huis kan afbranden
2. Het is een goed idee om een noodvoorraad voedsel aan te leggen voor als zich bijvoorbeeld een natuurramp voordoet of foto’s online op te slaan in een cloud voor als je huis afbrandt. Door het veiligstellen van zaken die je dierbaar zijn, zal je je minder zorgen maken en dat betekent meer vrijheid
3. Stel jezelf de vraag welke competenties je hebt om tegenslag het hoofd te bieden, zoals standvastigheid, technisch inzicht of goede sociale vaardigheden waardoor je eenvoudig de hulp van anderen kunt inroepen. Bedenk dat je veerkrachtiger bent dan je denkt.
Twee tips om je voor te bereiden op rampen in werken in teams
1. Bespreek in je werkteam welke rampscenario’s zich op de werkvloer kunnen voltrekken en hoe jullie daar mee kunnen omgaan. Het voordeel van het bespreken van worst case scenario’s in een groep is dat ieder groepslid een andere invalshoek op het probleem heeft. Schrijf het plan dat jullie bedenken op. Zo weet iedereen wat hij/zij moet doen in het geval dat het rampscenario werkelijkheid wordt.
Het probleem met rampen is dat je niet alle mogelijke rampscenario’s van te voren kunt bedenken. In 2009 werd Koninginnedag gevierd in Apeldoorn. De gemeente Apeldoorn had 100 mogelijke rampscenario’s doorgelopen, maar waarschijnlijk niet rekening gehouden met de mogelijkheid dat iemand met een auto een aanslag zou plegen op de bus waarin de koninklijke familie zat en dat daarbij toeschouwers om het leven zouden komen. Je kan je niet óveral op voorbereiden.
2. Wel kun je als team werken aan twee competenties, waardoor je beter gewapend bent tegen tegenslag: creativiteit en samenwerken. Probeer deze competenties zoveel mogelijk in je team te ontwikkelen. Een leuk bedrijfsuitje om deze vaardigheden te oefenen is bijvoorbeeld een escape room.
Vragen om je voor te bereiden op rampen voor je onderneming
Dezelfde verbeeldingskracht die je rampscenario’s laat voorstellen, kun je ook inzetten om een plan te bedenken voor als het misgaat. Stel jezelf de volgende vragen om je worst case scenario’s te leren kennen:
1. Wat kan er allemaal misgaan?
2. Wat is het ergste dat kan gebeuren?
3. Waarom is dat erg?
4. En wat dan nog? Blijf jezelf deze vraag stellen tot je geen antwoord meer kunt geven.
Probeer het rampscenario zo gedetailleerd mogelijk voor te stellen. Wat zie, hoor en ruik ik? Hoe voel ik me? Wat doe ik? Je kunt hierdoor al ideeën krijgen voor mogelijke oplossingen. Stel jezelf vervolgens de vraag:
5. Hoe realistisch is het dat dit gebeurt?
Het scenario van Mark in het voorbeeld aan het begin van dit artikel, is niet heel realistisch. Ja, het kan dat zijn robots niet verkopen, maar dat hij als zwerver op straat belandt, is niet heel waarschijnlijk. Er is veel vraag naar programmeurs, dus zelfs als zijn bedrijf failliet gaat, dan kan hij zo weer in loondienst gaan werken. Als hij uit zijn huis wordt gezet, kan hij nog altijd bij zijn broer intrekken. Je ziet dat een realiteitscheck van je rampscenario aanwijzingen geeft voor stappen die je kunt ondernemen om dit worst case scenario te voorkomen.
6. Wat kun je doen om deze ramp te overleven?
7. Welke competenties heb je nodig om je staande te houden?
8. Stel je juist voor wat het beste is dat kan gebeuren. Hoe kun je dat voor elkaar krijgen?
Mark is een creatieve persoon en zou een manier vinden om op straat te overleven. Deze levenservaring kan hem later van pas komen. Ook kan Mark nog altijd aankloppen bij instanties die hem kunnen helpen weer een baan en huis te vinden. Het beste dat Mark kan overkomen, is dat hij binnen enkele jaren een miljoenenbedrijf heeft, omdat zijn robots op alle scholen worden gebruikt tijdens de lessen programmeren. Mark kan dit droomscenario realiseren door nu zoveel mogelijk scholen te benaderen en zijn robots te promoten bij het ministerie van onderwijs.
De overige dimensies van persoonlijke vrijheid
Het wegnemen van je angst voor vrijheid, het hebben van een plan en weten wat je worst case scenario is, is de tweede dimensie van (persoonlijke) vrijheid. Wil je weten welke andere dimensies er zijn? Klik hier voor de samenvatting van alle dimensie of ga direct naar Dimensie 3: ken je doelstellingen en gewenste resultaat.